ادبیاتی ها

واژه های درس
شریف: بزرگوار، بلند قدر ، پاک نژاد، گهری 
ضمن : . اثنا، حین، خلال، طی
نبوت: پیامبری 
اعتراض : انتقاد و ایراد
متانت: فروتنی  
تدبیر: چاره کار
قائل: گوینده؛سخنگو
جراحت: زخم،خستگی
خلل:
۱. رخنه، شکاف،  ۲. نقص، ، کاستی ۳. آشفتگی،  تباهی، عیب، فساد،  ۴. آسیب، گزند
مصلحت: خیر و صلاح
حیا:شرم و خجلت
صله رحم: احسان به خویشاوندان
معاصی:گناهان
شأن:درخور،امر بزرگ
تضرع:زاری، التماس
صدقه: بلاگردان،خیر
مساکین:بیچارگان
عافیت:تندرستی ،سلامتی
معرفت: آشنایی،علم و دانش
حاصل: نتیجه،محصول
**********************************************
خودارزیابی
۱ پاسخ شخص گمراه به مفضّل چه بود؟  اگر از شاگردان جعفر بن محمد (ع) هستی باید بدانی که او زیاده از این سخنان ما را شنیده و با متانت جواب گفته است، لذا تو هم شایسته با ما سخن بگو.

۲- این درس را با درس اوّل( آفرینش همه…) مقایسه كنید و شباهت های آنها رابیان کنید.  هردو وجود خدا و نبوت را بیان نموده‌اند. اینکه هر نعمتی که خدا به ما داده و آفریده است برای شکرگزاری است، نعمت‌هایی که ما را به عظمت و بزرگی خداوند رهنمون می‌سازد.

۳ چرا خداوند بزرگ، نعمت تفکّر و اندیشیدن را به انسان ها بخشید؟   تا در آنچه آفریده اندیشه کنیم و به حکمت و هدف آفریده‌ها فکر کنیم. بیندیشیم که خداوند هر یک را برای چه کاری خلق کرده است. دربارهٔ نیروهایی که خداوند در وجود انسان خلق کرده و نعمت‌هایی مانند یاد آوری، فراموشی و… فکر کنیم و تصور کنیم که اگر این آفریده‌ها نبودند چه اتفاقی می‌افتاد.

******************************************************
نوشتن
۱ ده واژه را كه ارزش املایی دارند، از متن درس بیابید و بنویسید.   فروغ، در ضمن، مفضل، صلاح، شأن، تأمل، تضرغ، معرفت، خضوع، تواضع، معاصی، جراحت

۲ جمله های زیر را بخوانید و قید های آن را مشخّص کنید.
الف( تو هم، شایسته، سخن بگو.                                    ب( من فعلاً کاری ندارم

پ( محمد چرا دیروز غایب بود؟                                     ت( همایون، دوباره، برنده شد.

 ۳ بیت زیر را بخوانید و ارتباط آن را با متن درس، در یك بند بنویسید.
جهان چون زلف و خال و خط و ابروست                     كه هر چیزی به جای خویش نیكوست
جهان نیز مثل اعضای بدن انسان است و اگر در آفرینش خود دقت کنیم، هر چیزی در جای خودش خوب است. مثلاً اگر چشم‌ها بالای سر قرار می‌گرفت و دهان روی شکم یا موارد دیگر چه اتفاقی می‌افتاد پس قطعاً خداوند به هر چیزی علیم و حکیم است.                                                                   
                                                                     گفتگو

۱- دربارۀ تأثیر صلۀ رحم و احسان به خویشاوندان ، با یکدیگر گفت‌وگو کنید. در اندیشه‌‌های اسلامی، حفظ و گسترش روابط فامیلی و ارتباط صمیمانه با خویشاوندان اهمیتی بسیار دارد تا آنجا که به فرمودهٔ پیامبر(ص) قطع صلهٔ رحم باعث قطع رحمت الهی می‌شود. در ضمن دیدار با خویشاوندان باعث انس و الفت بیشتر می‌شود. دوستی‌‌ها را پابرجا کینه‌ها را دور و تخم محبت در دل‌ها می‌کارد.
۲- دربارۀ آیات ۳ و ۴ سوره «الرّحمان»: «خداوند انسان را آفرید (و) به او نطق و بیان آموخت» بحث کنید و نتیجه را به کلاس گزارش دهید. این سوره که عروس قرآن لقب گرفته است انسان را مورد خطاب قرار داده است و نعمت‌های مادی و معنوی را برشمرده و فرموده که این نعمت‌ها را فراموش نکنید. در آیات دو و سه نیز خداوند به آموختن نطق و بیان و آفرینش انسان که از مهمترین نعمت‌های الهی هستند اشاره دارد. در واقع ابتدا به تعلیم قرآن که نخستین و مهم‌‌ترین نعمت است اشاره کرده و حتی آن را قبل از خلقت و آفرینش انسان آورده است.